Zofia Żołędziowska 1902-1988

Odznaczenia:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Medal „ Za udział w wojnie obronnej 1939 r.”
Warszawski Krzyż Powstańczy
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego
Złota Odznaka Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego
Honorowa Odznaka PTP
Odznaka „ Za zasługi dla rozwoju pielęgniarstwa”
Odznaka Honorowa Ligi Kobiet
Odznaka „ Zasłużony działacz Towarzystwa Przyjaciół Dzieci”
Odznaka „ Zasłużony pracownik przemysłu spożywczego i skupu”
Odznaka „Zasłużony działacz ruchu spożywczego”

Zofia Żołędziowska urodziła się w Warszawie 26 lutego 1902 r. w rodzinie wielodzietnej jako jedna z siedmiorga rodzeństwa. Ojciec Wincenty był ekspedytorem w Zakładach Tramwajowych. Matka Maria z Franciszkiewiczów zajmowała się krawiectwem. Zofia po ukończeniu szkoły powszechnej w Warszawie na przełomie lat 1915/1916, wyjechała z matką i rodzeństwem do Rożniszewa - wieś w powiecie Kozienice. Tam opiekowała się rodzeństwem i uczyła dzieci na wsi. Marzyła o dalszej nauce własnej. W maju 1919 r. powróciła do Warszawy, zdała egzamin do czwartej klasy gimnazjum. W wolnym czasie z wielkim oddaniem i zapałem opiekowała się sierotami przebywającymi w domu im. księdza Boduena przy ul. Nowogrodzkiej. Po ukończeniu gimnazjum i kursu pedagogicznego w 1924 r. wyjechała ponownie na wieś. Tym razem do Rylska Małego pod Rawą Mazowiecką. Została nauczycielką stu dziesięciorga dzieci w różnym wieku, w szkole mieszczącej się w jednej izbie. Podzieliła uczniów na oddziały i zmiany. Ponadto uzupełniała swoje kwalifikacje zawodowe zaocznie. Podczas wakacji w czasie żniw organizowała dziecińce dla dzieci, aby ich rodzice mogli spokojnie pracować w polu. Sama mieszkała w zawilgoconym lokalu, w którym woda lała się po ścianach. Takie warunki niekorzystnie wpływały na stan Jej zdrowia. Po trzech latach zachorowała na płuca, co zmusiło Ją do opuszczenia wsi. Po powrocie do Warszawy została skierowana przez Ministerstwo Pacy i Opieki Społecznej na kurs pielęgnacji dzieci w żłobkach. W 1928 r. podjęła pracę w Państwowych Zakładach Graficznych jako kierowniczka sekcji Opieki nad Matką i Dzieckiem. Otaczała opieką dzieci do lat siedmiu. Organizowała bezpłatne wyprawki dla niemowląt, dożywianie dla dzieci starszych, udzielała porad zdrowotnych. W rok później po zamknięciu w/wym placówki otrzymała zadanie zorganizowania Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem przy Zakładach Wyrobów Drzewnych „Olza” w Mikuszycach na Polesiu. Podjęła tę pracę z pasją. Przeprowadzała wywiady środowiskowe w rodzinach robotniczych, udzielała matkom porad dotyczących pielęgnacji i wychowania dzieci. Zdawała sobie sprawę, że niewiele z nich może być zrealizowane w tak trudnych warunkach bytowych i mieszkaniowych. Z funduszy uzyskanych od dyrekcji zakładów organizowała dożywianie dzieci, wyprawki dla niemowląt i bieliznę pościelową. Po czterech miesiącach coraz lepszego funkcjonowania stacji i uzyskaniu akceptacji matek, musiała opuścić Polesie. Była posądzona o propagandę komunistyczną wśród robotników. Zniechęcona i rozżalona powróciła do Warszawy. Inspektor do spraw kobiet i młodocianych zaproponowała Jej pracę w Krynicy. Nowe stanowisko nie odpowiadało Jej i po kilku tygodniach ponownie powróciła do Warszawy. W latach 1930-1931 przebywała w Grudziądzu. W Zakładach Polskiego Przemysłu Gumowego zorganizowała żłobek przyzakładowy obejmujący opieką 270 dzieci. Została jego kierowniczką. W utworzonej kuchni mlecznej wydawano pasteryzowane mleko, mieszanki i jarzyny dla najsłabszych dzieci. Wraz z zespołem współpracownic prowadziła działalność profilaktyczną. Uczyła matki pielęgnacji i wychowania niemowląt. Początkowo matki pracujące nie chciały oddawać swych dzieci do żłobka obawiając się, że mogą je utracić z powodu wychowania w państwowej placówce. Stopniowo zdobywała zaufanie i zrozumienie dla stosowanych przez siebie metod oddziaływania.

Dzień oficjalnego otwarcia stacji stał się dniem świątecznym w Grudziądzu i dowodem ogromnego uznania dla wysiłku Zofii Żołędziowskiej. Jednak wkrótce w Zakładach Gumowych wybuch strajk włoski a Zofia Żołędziowska znalazła się w komitecie organizacyjnym. Konsekwencją udziału w strajku było przymusowe opuszczenie Grudziądza. Po kolejnym powrocie do Warszawy otrzymała propozycję uruchomienia żłobka przyzakładowego przy Fabryce Wyrobów Cukierniczych Emila Wedla. Prowadziła go w latach1932-1935. Miała wizję utworzenia obok żłobka przedszkola i świetlicy dla dzieci. Zrealizowane to zostało wiele lat później. W żłobku przy Fabryce Wedla odbywały praktyki słuchaczki Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa. Z inspiracji ówczesnej dyrektorki szkoły Zofii Szlenkierówny, Zofia Żołędziowska w1936 roku, mając 35 lat rozpoczęła. naukę w tej szkole. Ukończyła ją w kwietniu 1939 r. ( kurs XXXI). Po otrzymaniu dyplomu pielęgniarki przyjęła polecenie zorganizowania kursów dla sióstr pogotowia PCK w Łomży. Absolwentki kursów przewidziane były do pracy w punktach sanitarnych na wypadek wojny. Odbyły się trzy kursy. We wrześniu 1939 r. otrzymała kartę mobilizacyjną z rozkazem wyjazdu do Krakowa, ale nie dotarła tam. Pracowała w szpitalu polowym w Warszawie. Następnie z ramienia RGO sprawowała nadzór nad internatami i bursami dla młodzieży oraz nad pogotowiem opiekuńczym. Wybuch Powstania Warszawskiego zastał Ją na Żoliborzu. Prowadziła punkt sanitarny w piwnicy jednego z domów. Udzielała pomocy rannym powstańcom i ludności cywilnej. Po upadku Powstania Warszawskiego wspólnie z siedemdziesięcioletnią matką znalazła się w obozie przejściowym w Pruszkowie, gdzie pełniła rolę pielęgniarki. Stamtąd zostały ewakuowane do Starachowic. Następnie pojechały do odnalezionej rodziny we wsi Adamowa niedaleko Sochaczewa. Po powrocie do Warszawy w maju 1945r. Zofia Żołędziowska została zatrudniona w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej jako instruktorka ds. Opieki nad Matką i Dzieckiem. W 1947 r. otrzymała propozycję zorganizowania Opieki nad Matką i Dzieckiem w Ministerstwie Przemysłu Spożywczego. W wydziale socjalnym tego resortu pracowała jako instruktorka do przejścia na emeryturę w 1962 r. Jej artykuły na temat pracy pielęgniarki w żłobkach przyzakładowych i pielęgniarstwie przemysłowym zostały opublikowane w siedmiu numerach miesięcznika „Pielęgniarki Polskiej” w latach 1948-1949. Niemal do ostatnich lat życia nie korzystała tzw. zasłużonego odpoczynku. Udzielała się aktywnie, społecznie w: Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Towarzystwie Przyjaciół Dzieci, Lidze Kobiet, Związku Zawodowym Pracowników Służby Zdrowia, Polskim Towarzystwie Pielęgniarskim (w Zarządzie Oddziału Stołecznego w Komisji Historycznej) i w Kole Absolwentek Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa, gdzie była inicjatorką opracowania monografii szkoły. Materiały i fotografie o szkole gromadziła już wcześniej. Maria Barbara Jezierska napisała o Niej: „Zofię Żołędziowską cechowała niezwykła wrażliwość na sprawy polskie. Była przedstawicielką pokolenia romantycznego patriotyzmu, który odważnie manifestowała w każdych okolicznościach. Była żarliwym rzecznikiem wychowania młodych pielęgniarek na najlepszych tradycjach historii Polski i najlepszych wzorcach postaci z historii zawodu”. Pozostała w pamięci jako nieugięta i niestrudzona społeczniczka walcząca o prestiż zawodu pielęgniarskiego. Zmarła 10 listopada 1988r. Pochowana została na Cmentarzu Powązkowskim (kw. 308, rząd 6, grób 6). W styczniu 1991r. została włączona w poczet Patronek Medycznego Studium Zawodowego nr1 im. „Pielęgniarek Warszawy” w Warszawie przy ul. Parkowej 23.

Opracowała Hanna Kamińska na podstawie:

Maria Barbara Jezierska Życiorys Zofii Żołędziowskiej wrzesień 1989 r.

Stanisław Usnarska i Maria Barbara Jezierska, Życiorys Zofii Żołędziowskiej grudzień 1990 r.

„Pochylone nad człowiekiem”, t .I , Wydawnictwo Naukowe PWN, W-wa 1991 r.

„Pochylone nad człowiekiem”, t. II , Stowarzyszenie Redaktorów, W-wa 1993 r.

Halina Jedlińska, Helena Witkiewicz „Informacja o działalności Koła Absolwentek WSP”

Biuletyn Zarządu Stołecznego PTP, W-wa Koszykowa 8, sierpień 1993.

Materiały archiwalne w CAPP przy ZG PTP


Zdjęcie Zofii Żołędziowskiej, 11.08.1922r.	Zofia Żołędziowska w domu Ireny Milewskiej jako słuchaczka Kursu Sióstr Pogotowia w Łomży	Stacja Opieki na matką i dzieckiem przy Zakładach Graficznych, 1928r.	Stacja Opieki na matką i dzieckiem przy Zakładach Graficznych, 1928r.


Zdjęcie z około 1932r.	Świadectwo PCK, 12.12.1935r.	Dwie odznaki Przyjaciel Dziecka	Przyznanie odznaki Przyjaciel Dziecka, 15.06.1962r.


Komitet Strajkowy w Zakładach Polskiego Przemysłu Gumowego, 1930r.	Kserokopia fotografii ze Żłobka Państwowego Fabryki Wyrobów Tytoniowych.	Odsłonięcie Tablicy pamiątkowej WSP (kościół św. Jacka), 7.05.1983r.	Odsłonięcie Tablicy pamiątkowej WSP (kościół św. Jacka), 7.05.1983r.


Komisja Pracy Kobiet, 1975r.	Zjazd Koła Absolwentów WSP - MSZ Nr 1, ul Parkowa 23, 1981r.	Zjazd Koła Absolwentów WSP - MSZ Nr 1, ul Parkowa 23, 1981r.	Personel żłobka Zakładów Polskiego Przemysłu Gumowego (PePeGe) w Grudziądzu 1931r.


Żłobek w Zakładach PePeGe Grudziądz 1931r.	Państwowe Zakłady Graficzne w Warszawie w Al. Jerozolimskich 1928-1929	Praca w żłobku PePeGe Grudziądz 1931r.	Kuchnia mleczna dla niemowląt, PePe Ge Grudziądz 1931r.