Pielęgniarki spadochroniarki.


W 1938 roku, w Szkole Pielęgniarstwa PCK w Warszawie przy ul. Smolnej 6 został zorganizowany trzymiesięczny kurs spadochronowy dla słuchaczek szkoły. Inicjatorami kursu byli: płk dr med. Antoni Fumel – wykładowca szkoły i pielęgniarka Jadwiga Węgorzewska – vice dyrektor szkoły.
Kurs realizowany był w ramach obowiązujących zajęć z przedmiotów o tematyce wojskowej. Warunkami do odbycia kursu były: uzyskanie zgody dyrekcji szkoły, rodziców, dyrektora Zarządu Rady Szkolnej, hr. Marii Tarnowskiej, oraz dobry stan zdrowia, potwierdzony wynikami badań obowiązującymi spadochroniarzy wojskowych. Wykonano je w Centralnym Instytucie Badań Lotniczych w Warszawie. Ostatecznie zostało zakwalifikowane osiem kandydatek, były to słuchaczki z XVIII i XIX kursu i pracownice szkoły.

Borkowska Józefa
Kreisler (…)
Królikowska Józefa
Maksymowicz Ałła
Markiewicz Irena
Niemirska Barbara
Osadnikówna Jadwiga
Węgorzewska Jadwiga

Kurs prowadzili instruktorzy: Dobrowolski i Zacharski. Program obejmował zajęcia teoretyczne i praktyczne, w tym kilkakrotne skoki spadochronowe na różnej wysokości. Początkowo ćwiczenia balonowe odbywały się w Legionowie.
Zakończeniem szkolenia był udział uczestniczek w pokazie zorganizowanym przez Wojskową Służbę sanitarną na Polach Mokotowskich w Warszawie. Pielęgniarkom-spadochroniarkom towarzyszyły w pokazie wojskowe samoloty sanitarne. Obserwatorami pokazu, obok licznie zgromadzonej publiczności, byli przedstawiciele generalicji z szefem Wojskowej Służby Zdrowia, gen. dr med. Stanisławem Rouppertem.
30 lipca 1938 roku w Luksemburgu odbył się zjazd Medycyny Sanitarnej, któremu towarzyszył konkurs samolotów sanitarnych. W skład polskiej ekipy, startującej pod znakiem PCK wchodziły m.in. trzy wojskowe samoloty sanitarne i patrol skoczków spadochronowych w składzie: instruktor LOPP Leon Dobrowolski oraz pielęgniarki Jadwiga Węgorzewska, vice dyrektor szkoły i uczennica Irena Markiewicz.
Polska ekipa odniosła ogromny sukces. Otrzymała m.in. Puchar Raphaela za najlepsze rozwiązanie kabiny dla rannych w samolocie LWSZ i nagrodę za samolot RWD-13. wielkie uznanie i entuzjazm widzów z trzydziestu państw, w tym licznie zgromadzonej Polonii, wywołał pokaz lotnictwa sanitarnego z udziałem skoczków spadochronowych. Polki były jedynymi kobietami wśród ekip uczestniczących w pokazie. Za udany występ zostały nagrodzone srebrnym pucharem Luksemburskiego Czerwonego Krzyża oraz otrzymały odznaki instruktorów spadochronowych. Młode polskie pielęgniarki podbiły serca ponad dwutysięcznej widowni. Po triumfalnym powrocie do Warszawy, w uznaniu zasług zostały odznaczone specjalnym medalem nadawanym lotnikom.  Obie spadochroniarki przyczyniły się do podniesienia splendoru Szkoły Pielęgniarstwa PCK i trwale zapisały się w historii pielęgniarstwa polskiego.Powróciły do codziennych zajęć w szkole.

Jadwiga Węgorzewska z chwilą wybuchu wojny, z częścią uczennic, m.in. Haliną Karpińską-Bulińską, zostały przydzielone do punktu sanitarnego na ul. Kredytowej (gimnazjum Mikołaja Reja). Po zbombardowaniu gmachu przenosiły rannych kolejno do podziemi na ul. Kredytowej róg Jasnej (sklep z dywanami), do gmachu na rogu Marszałkowskiej i dalej do podziemi kościoła Wszystkich Świętych, gdzie operowano nawet na ołtarzach. Dyrektorką punktu była dr Dembowska. Po zbombardowaniu kościoła Jadwiga Węgorzewska z Ireną Markiewicz i Haliną Karpińską przeniosły chorych do Szpitala Ujazdowskiego. Jadwiga Węgorzewska została zastępczynią przełożonej w tymże szpitalu. Po wojnie, po wyjściu za mąż za inżyniera lotnictwa Gumowskiego, pracowała jeszcze jako pielęgniarka na pół etatu. Zmarła w Domu Lekarza przy ul. Wołoskiej mając osiemdziesiąt lat.

Irena Markiewicz, urodzona w 1919 roku, pracowała zawodowo jako pielęgniarka, następnie ukończyła medycynę, uzyskała specjalizację onkologa-patologa. Wyszła za mąż za lekarza dr Jurewicza. Zamieszkała w Kanadzie. Odwiedziła Polskę w 2001 roku.



opracowanie  Irena Kosobudzka-Starzec
na podstawie notatki absolwentki szkoły PCK,
Haliny Karpińskiej-Bulińskiej i jej ustnej relacji w zbiorach CAPP

 

Spadochroniarki na Polach Mokotowskich w Warszawie po pierwszym skoku treningowym
ekipa skoczków - pielegniarek Szkoły Pielęgniarstwa PCK
Szkoła Pielęgniarstwa PCK - kurs spadochroniarek, Warszawa 1938 r.
Halina Szecówka z.d. Okrzesik, Pola Mokotowskie, Warszawa VIII 1938

 

Spadochroniarki-pielęgniarki Szkoły Pielęgniarstwa PCK w Warszawie. I.Markiewicz, J. Węgorzewska w Konkursie Samolotów Medycyny Sanitarnej w Luxemburgu 1938 r. Nagrodzone pucharem.
Luxemburg, gen. Rupert Irena Markiewicz ( po lewej), Jadwiga Wegorzewska ( z kwiatami)
1938 r. kurs spadochroniarek- w środku I.Markiewicz i J. Węgorzewska, pielęgniarki Szkoły Pielęgniarstwa PCK Świadectwo ukończenia kursu spadochronowego Łucji Rebelkówny

 


Legitymacja spadochroniarki
Uroczystość ukończenia kursu spadochronowego II stopnia.
Wręczenie dyplomów przez gen.Rupperta
Łódź, czerwiec1939
Gotowość do lotu (od lewej)
Gertruda Wróż-Świrkowka
Łucja Rebelka
Maria Micuta

zdjęcia ze zbiorów CAPP