Helena Jarzębowska (1905 – 1961)

Urodziła się 24 sierpnia 1905r. jako najmłodsza spośród dosyć licznego rodzeństwa. Warszawską Szkołę Pielęgniarstwa ukończyła w 1926r, i otrzymała dyplom nr 49 (kurs VII). Przez przyjaciół zwana była "Misiem", pierwszą pracę podjęła jako pielęgniarka społeczna w Warszawskim Ośrodku Zdrowia przy ul. Spokojnej 15. W 1931r. wyjechała na Wołyń, od 15 stycznia prowadziła w Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem w Krzemieńcu akcję 'Kropla Mleka". W pamięci koleżanki z pracy Ireny Malewskiej pozostała jako "bardzo ceniona wzorowa pielęgniarka a przy tym kryształowa postać o bardzo dobrym sercu".
W 1933r. Helena Jarzębowska powróciła do Warszawy i podjęła obowiązki pielęgniarki starszej (przełożonej pielęgniarek) w II Ośrodku Zdrowia przy ul. Opaczewskiej. Kierowała trzema działami pracy: profilaktycznym, sanitarnym, i opieki społecznej. Bardzo dużo czasu prywatnego poświęcała umieszczaniu samotnych chorych w szpitalach i sanatoriach oraz pomocy wielu potrzebującym. II Ośrodek Zdrowia był placowką wzorową i bazą szkoleniową dla Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa. Od początku II wojny światowej włączyła się aktywnie w nurt konspiracji (Związek Walki Zbrojnej, od 1942r. Armia Krajowa i Wojskowa Służba Kobiet), Była jedną z najdzielniejszych i najodważniejszych łączniczek. Każde zadanie wykonywała spokojnie, bez paniki i terminowo (przenoszenie broni, prasy podziemnej, rozkazów). Zawsze można było na Niej polegać.
W lutym 1942r. po przeszkoleniu wojskowym otrzymała zadanie zorganizowania punktu opatrunkowego na terenie II Ośrodka Zdrowia, wyposażenia go i zmobilizowania personelu. Prowadziła szkolenie patroli sanitarnych m.in. z dr. Józefem Boguszem (później profesor). Na początku 1943r. została aresztowana i nieludzko torturowania na Pawiaku. Dzięki działaniom przyjaciół i braku dowodów winy została zwolniona. Twardy, żołnierski charakter oraz oswojenie się ze śmiercią i cierpieniem spowodowały, że nie zawahała się przed kontynuowaniem pracy konspiracyjnej, którą ułatwiła Jej praca w II Ośrodku Zdrowia.
Wybuch Powstania Warszawskiego zastał siostrę Jarzębowską (zgodnie z poleceniem dowództwa) na stanowisku pracy. "Była przełożoną Szpitala Powstańczego. Znakomita, doświadczona pielęgniarka, dzielna i opanowana w trudnych sytuacjach wojny i powstania". Tak napisał prof, Józef Bogusz w swojej książce ,,Lekarz i jego chorzy". Okres Powstania Warszawskiego w dzielnicy Wola był krotki i burzliwy. 5 sierpnia 1944r, personel lekarsko-pielęgniarski musiał opuścić Szpital Powstańczy, hitlerowcy ewakuowali wszystkich do Michałowic. Do listopada 1944r. przebywała w obozie pruszkowskim opiekując się chorymi, Z ogromną determinacją podjęła trud ocalenia wielu ludzi przed wywiezieniem do obozów koncentracyjnych czy przymusowej pracy w Rzeszy, Trudno określić ilu osobom uratowała życie. Świadectwo tych działań opisuje Jan Masłowski w książce "Pielęgniarki w II wojnie światowej".
Od jesieni 1944r. do stycznia 1945r. przebywała u Teresy Kulczyńskiej w Krakowie pomagając Jej w opiece nad zniedołężniałą schorowaną matką, z Krakowa Helena Jarzębowska udała się do Łodzi, gdzie objęła stanowisko
kierowniczki żłobka w Centrum Szkolenia Pracowników Opieki Społecznej. Później do ok. 1958r. pracowała w tamtejszych przychodniach. Była też duchem opiekuńczym dla mieszkańców kamienicy, w której mieszkała wspólnie z siostrą i bratem. W 1961r. zmarła po ciężkich cierpieniach i operacji nowotworu sutka. Wpisana w styczniu 1982r. w poczet Patronek Medycznego Studium Zawodowego im. Pielęgniarek Warszawy w Warszawie przy ul. Parkowej 23.

Opracowała Hanna Kamińska
Bibliografia.
Józef Bogusz ''Lekarz i jego chorzy" Wydawnictwo Literackie 1979r., str.112
Jan Masłowski ''Pielęgniarki w II wojnie światowej" Warszawa 1976, s.43-44
Wspomnienia w formie listów dotyczące Heleny Jarzębowskiej od:
prof. dr. Józefa Bogusza (maszynopis) 6.XI.1980r., str. 1
Teresy Kulczyńskiej (maszynopis) 8.XI.1980r., str. 1
Jadwigi Iżyckiej (maszynopis) 17.XI.1980r., str. 4
Ireny Malewskiej (rękopis) 20.Xl1.1980r., str.2
Stanisławy Soroczyńskiej (rękopis) z 9.1.1981 r. str.4
Marii Aszoff (rękopis) z dn.14.1.1981r.
Materiały źródłowe w Centralnym Archiwum Pielęgniarstwa Polskiego przy Zarządzie
Głownym PTP.

List p. Aszoff str. 1	List p. Aszoff str. 2	List p. Aszoff str. 3	List p. Aszoff str. 4	prof. dr Bogusz - wspomnienia