Szkoła Pielęgniarstwa przy Szpitalu Przemienienia  Pańskiego w Warszawie

Początek szkole dały kursy pielęgniarskie dla sióstr zakonnych prowadzone w latach 1920-1926 przy Szpitalu św. Rocha.

Od 1936r. organizacja i prowadzenie kursów zostały powierzone S.Wandzie Żurawskiej. Początkowo jednoroczne, później półtoraroczne, kończyły się wydaniem zaświadczenia uprawniającego do wykonywania zawodu. Dawały też możliwość złożenia egzaminu przed specjalną komisją i otrzymania tzw. dyplomu państwowego.

W takiej strukturze organizacyjnej szkolenie było prowadzone do 1938 roku. Odstąpiono od tej formy kształcenia pielęgniarek. W marcu 1939r. została powołana Szkoła Pielęgniarstwa Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia przy Szpitalu Przemienienia Pańskiego w Warszawie.Dyrektorką jej od początku była zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, siostra Wanda Żurawska, absolwentka WSP i stypendystka Rockefellera. Od 1939 roku czas nauki przedłużono do 2 lat. Kandydatki musiały mieć ukończone 18 lat i legitymować się wykształceniem gimnazjalnym, tzw. małą maturą. Organizacja nauki oparta była na teoretyczno-praktycznym systemie blokowym i na wzorach amerykańskich. Słuchaczki nie miały żadnych ferii świątecznych, a wakacje trwały tylko miesiąc.

Dyrektorka szkoły miała prawo przedłużania nauki w zależności od potrzeb szpitalnych i w związku z tzw. odrabianiem praktyk. W rzeczywistości więc okres nauki często do 3 lat.

Sale wykładowe znajdowały się w lewym skrzydle szpitala, a internat mieścił się w prawym skrzydle IV pietra. Szkoła utrzymywana była z Funduszy Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia. Według relacji siostry Żurawskiej od 1941 roku do szkoły zaczęto przyjmować także kandydatki świeckie. Mieszkanie w szkole i legitymacja uczennicy chroniły przed łapankami i wywiezieniem do Niemiec. W ten sposób uratowano od wywiezienia setki dziewcząt, w tym również Żydówki. Szkoła przetrwała całą okupację włączając się aktywnie w konspirację.

Nauczycielki, uczennice i pielęgniarki uratowały też życie wielu żołnierzom kampanii wrześniowej, udzielały pomocy rannym uczestnikom akcji odwetowych, jak np. słynnych akcji pod Arsenałem czy zamachu na Kutscherę. Aresztowani i pilnowani przez gestapo i granatową policję byli uwalniani na podstawie wydawanych fałszywych historii chorób, czy przez podmianę zwłok na sali operacyjnej.

Szkoła przetrwała całą okupację. Wielokrotnie personel i uczennice poddawane były przesłuchaniom przez gestapo. Po wojnie szkoła została przejęta przez zarząd miejski, a w grudniu 1949 roku upaństwowiona jako Państwowa Szkoła Pielęgniarstwa nr 1.

Siostra Wanda Żurawska, osoba o wybitnych zdolnościach pielęgniarsko-pedagogicznych została usunięta z pracy. Dopiero w latach 1957-1963 mogła zorganizować Szkołę Pielęgniarską dla zakonnic przy ulicy Grochowskiej w Warszawie. Na początku lat pięćdziesiątych zaczęto usuwać siostry zakonne ze szpitali. Pozostały nieliczne, tylko w trzech warszawskich szpitalach: Zakaźnym, Płockim i Praskim.

Siostra Wanda Żurawska, Dyrektorka Szkoły	Memoriał Siostry Wandy Żurawskiej	Maria Szyndler - absolwentka szkoły przy Szpitalu Przemienienia	Szkoła Pielęgniarstwa przy Szpitalu Przemienienia Pańskiego. W drugim rzędzie od dołu S. Wanda Żurawska (Szarytka), dyrektorka szkoły.	Dyplom Genowefy Kanabus, absolwentki Szkoły Pielęgniarstwa przy Szpitalu Przemienienia Pańskiego

Dyplom s. Marii Stasiak w języku polskim i niemieckim - 1941r.

Opracowanie: Hanna Kamińska

na podstawie dokumentów CAPP

...........................

Kursy Pielęgniarstwa dla sióstr zakonnych przy Szpitalu Św. Rocha w Warszawie – od 1936 r. Odpowiedzialna – S. Wanda Żurawska.

Były to 18-miesieczne kursy pielęgniarstwa przygotowujące do egzaminów w myśl Ustawy z 21 lutego 1935 r., oraz 2 – 3 miesięczne kursy dla sióstr mających przynajmniej 5 lat praktyki szpitalnej.

Absolwentki otrzymywały Dyplomy Pielęgniarskie.

Od stycznia 1938 roku kursy pielęgniarstwa przeniesione zostały do Szpitala Przemienienia na Pragę.

Pierwszy państwowy egzamin z kursów pielęgniarstwa 14-16 lipca 1937 r. Państwowa Komisja Egzaminacyjna w głębi. Od prawej  s. Wanda Żurawska

Właściwa  Szkoła Pielęgniarstwa  zaczęła funkcjonować  w marcu 1939 roku, kiedy to  kurs  pielęgniarstwa został formalnie przekształcony w normalną szkołę. Nosiła ona nazwę: Szkoła Pielęgniarstwa Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia przy Szpitalu Przemienienia Pańskiego w Warszawie.

Po wybuchu II wojny Światowej Szkoła zmagała się z licznymi trudnościami. Mimo przeszkód już 27 listopada 1939 r.  pracowała na nowo, przenosząc się wraz z Praskim Szpitalem w różne miejsca.

Szkoła Pielęgniarstwa w 1939 r.

Podjęto decyzję o przyjmowaniu do Szkoły świeckich kandydatek, (legitymacja szkolna chroniła przed wywózką do Niemiec). Wśród nich znalazły się również dziewczęta pochodzenia żydowskiego.

Szkoła przetrwała do Powstania Warszawskiego. Zajęcia wznowiono w listopadzie 1944.

Po wyzwoleniu i remoncie Szpitala Przemienienia Pańskiego Szkoła powróciła na swoje miejsce. Przez cały czas funkcjonowała pod kierownictwem Siostry Wandy Żurawskiej aż do 1949 roku. W tym też roku siostry usunięto z pracy, a Szkoła została zamknięta. Wydano zakaz przyjmowania sióstr zakonnych do szkół pielęgniarstwa. Zarządzenie obejmowało cały kraj.

W okresie 1939 -1949 Szkołę ukończyło 9 zespołów uczennic. w sumie 308 osób.

Trzymiesięczne Kursy Sanitarne dla sióstr parafialnych

Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia w porozumieniu z Księdzem Prymasem Stefanem Wyszyńskim zleciło Siostrze Wandzie Żurawskiej zorganizowanie trzymiesięcznego przeszkolenia sanitarnego dla sióstr parafialnych

W  latach 195  -1956 i 1963 – 1981 na 25 kursach zostało przeszkolonych 750 sióstr zakonnych.

Program wykładów i ćwiczeń był dziełem Siostry Wandy Żurawskiej. Treść była bardzo bogata i ujęta w sposób metodyczny.

Absolwentki otrzymywały zaświadczenia potwierdzone przez Kurię Metropolitalną w Warszawie z podpisem i pieczęcią Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, później Ks. Biskupa Bronisława Dąbrowskiego.

Ponadto, dzięki staraniom Siostry Wandy Żurawskiej uzyskano w roku 1956 pozwolenie z  Ministerstwa Zdrowia  na przeszkolenie i przeegzaminowanie sióstr mających przynajmniej 5 lat praktyki pielęgniarskiej. Korzystając z otwierających się możliwości Siostra Wanda Żurawska zorganizowała 5 edycji kursów dokształcających, w których 280 sióstr uzyskało państwowy dyplom pielęgniarski.

opracowanie: M. Żmijewska-Laskowska, na podstawie dokumentów Archiwum Sióstr Miłosierdzia

Zdjęcia ze zbiorów Archiwum Sióstr Miłosierdzia w Warszawie