WANDA OSSOWSKA 1912-2001

Odznaczenia:

  • Krzyż Weteranów II Wojny Światowej
  • Polonia Restituta
  • Oficerski Krzyż AK
  • Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
  • Wojenny Krzyż Zasługi
  • Krzyż Walecznych
  • Krzyż Oświęcimski
  • Medal Zwycięstwa i Wolności
  • Odznaka Pomocy Lekarskiej Współwięźniom Majdanka.
  • Medal im. Florence Nightingale 1989r.

Ukończona szkoła:

Szkoła Pielęgniarstwa PCK w Warszawie 1933-1936.

Wanda Ossowska urodziła się 28 kwietnia 1912 roku w rodzinie ziemiańskiej w Kunicach w powiecie opoczyńskim. Była jednym z siedmiorga dzieci Stanisława i Henryki z Rogozińskich. Wzrastała w atmosferze głębokiej religijności, patriotyzmu i społecznikostwa. Początki edukacji otrzymała w domu. Kolejnym etapem była nauka w szkole klasztornej prowadzonej przez Zgromadzenie Sióstr Sacre Coeur w Zblitowskiej Górze koło Tarnowa. Sytuacja materialna rodziny nie pozwoliła jej na długi pobyt w tej szkole. Siostrom zawdzięczała początek formacji osobowościowej, opartej na wierze i codziennej bliskości z Bogiem. Mając trzynaście lat zamieszkała na pensji Zofii Wołowskiej w Warszawie przy ul. Pięknej 28. Tu ukończyła gimnazjum. Egzamin dojrzałości zdała w 1934 roku. W szkole i na pensji obowiązywały surowe zasady zmierzające do doskonalenie charakterów uczennic. Wskazywano im wartości, którymi powinny kierować się w życiu. Były nimi: umiłowanie Ojczyzny. Boga, prawość i uczciwość wobec ludzi oraz gotowość do niesienia pomocy.

Po uzyskaniu matury panna Ossowska podjęła naukę w Szkole Pielęgniarstwa PCK w Warszawie przy ul. Smolnej 6. W tym czasie dyrektorką szkoły była Helena Nagórska, a szkoleniem praktycznym, zawodowym kierowała Małgorzata Żmudzka. Dyrekcja i grono pedagogiczne Szkoły zwracały uwagę na poziom nauczania, rozwój intelektualny i kształtowanie postaw moralnych i społecznych przyszłych adeptek sztuki pielęgniarskiej. Stawiano im bardzo wysokie wymagania.

Upragniony dyplom pielęgniarki otrzymała w 1936 roku. Swoją pierwszą pracę podjęła w sanatorium PCK we Lwowie na Łyczakowie. Tu zastała Ją wojna. Wkrótce otrzymała kartę mobilizacyjną do czołówki chirurgicznej a potem do 604 Szpitala Wojskowego na salę operacyjną.

W październiku 1939 została zaprzysiężona do Związku Walki Zbrojnej AK i rozpoczęła pracę w komórce sanitarnej, kierowanej przez Prof. Adama Grucę. Była członkiem Wywiadu Ofensywnego komórki „Stragan”, podległej bezpośrednio Komendzie Głównej AK. Latem 1940 otrzymała  polecenie nawiązania kontaktu z Naczelnym Dowództwem w Warszawie. NKWD zatrzymało Ją podczas powrotu przez „zieloną granicę”. Była przesłuchiwana i torturowana w sowieckich więzieniach na lwowskich Brygidkach i Zamarstynowie. Kiedy w 1941roku wybuchła wojna niemiecko- radziecka, mieszkańcy Lwowa uwolnili więźniów. Wanda ponownie podjęła działalność konspiracyjną. Nastąpiły kolejne wyjazdy do Warszawy. W marcu 1942 została schwytana przez gestapo i uwięziona na Pawiaku. Przeszła 57 przesłuchań. Torturowana sięgnęła po truciznę – była jednak zbyt cenna dla oprawców by pozwolili Jej umrzeć, została przewieziona do więzienia w al. Szucha, gdzie przebywała trzy miesiące. Otrzymała wyrok śmierci, który miał być wykonany po dwu latach pobytu w obozie. 17 stycznia 1943 została wywieziona na Majdanek. Tu pełniła obowiązki pielęgniarki, które z ogromnym poświęceniem i oddaniem wykonywała u boku dr Stefanii Perzanowskiej. Zorganizowała obozowy rewir. Ratowała w nim życie współwięźniów podczas epidemii tyfusu. W 1944 wraz z chorymi została przetransportowana do Auschwitz. Dzień przed zaplanowanym wykonaniem wyroku została uratowana. Niemcy zacierając ślady swej zbrodniczej działalności niszczyli obozowe dokumenty, wraz z nimi spłonął i Jej wyrok śmierci. Ossowska wśród innych więźniów została ewakuowana do Ravensbruck a następnie do Neustadt- Gleve. Obóz ten wyzwolili Amerykanie 2 maja 1945. Trzy tygodnie później, 23 maja, Wanda dotarła do Warszawy. Nie mogła cieszyć się wolnością. Czekały Ją najtrudniejsze doświadczenia, spotkania z rodzimymi oprawcami z UB, ze szczególnie okrutnym, komunistycznym śledczym Józefem Różańskim. Została aresztowana, oskarżona o działalność w organizacji Wolność i Niezawisłość.

W latach 1946 - 1968 dzięki prof. Adamowi Grucy pracowała jako instrumentariuszka w szpitalu ortopedycznym przy ul. Lindleya. Uzyskała uprawnienia technika radiologii. W tym zawodzie pracowała aż do przejścia na emeryturę tj. do 1986 roku.

Podczas wizyty Ojca św. Jana Pawła II na Majdanku 9 czerwca 1987, Wanda Ossowska przemawiała w imieniu więźniów tego obozu. Wtedy to padły znamienne słowa Papieża: ”Nie przestawajcie być świadkami tamtych braci i sióstr, którzy tutaj zostawili swoje szczątki doczesne. Nie przestawajcie być przestrogą, przestrogą dla wszystkich pokoleń, które po was przychodzą…” Od tej chwili do końca swego życia Wanda przekazywała to świadectwo. W 1998 napisała esej „Oblicze Opatrzności”. Wydany został w formie broszury przez Towarzystwo Opieki nad Majdankiem. Swoje losy opisała w książce  pt.: „Przeżyłam. Lwów-Warszawa 1939- 1946”, wydanej w 1990 przez Oficynę Wydawniczą Przeglądu Powszechnego, wznowionej w 1995 przez Towarzystwo Opieki nad Majdankiem, Oddział Warszawa.

Organizowała spotkania modlitewne w kościele św. Marcina na Warszawskiej Starówce. Odwiedzała szkoły, klasztory, seminaria, instytucje państwowe, występowała w programach telewizyjnych. Doświadczona okrutnymi przeżyciami, bogata w miłość do Ojczyzny i ludzi, przestrzegała przed złem, uczyła nadziei płynącej z wiary w Opatrzność Bożą.

Zmarła 26 kwietnia 2001.

Opracowała Krystyna Wolska - Lipiec

Wanda Ossowska - Zobacz dokumenty archiwalne

 

W. Ossowska z lewej z Hanną Zarębską - Żelesko. Lwów sanatorium
W. Ossowska jako instrumentariuszka, Instytut Chirurgii Urazowej 1947
W. Ossowska instrumentariuszka w zespole prof. A. Grucy
lata młodzieńcze

 

Zaświadczenie o przynależności do ZWZ Zaświadczenie Anny Czuperskiej-Śliwickiej o pobycie Wandy Ossowskiej w więzieniu na Pawiaku Oświadczenie Stanisława Jankowskiego w sprawie Wandy Ossowskiej Zaświadczenie z Państwowego Muzeum na Majdanku Zaświadczenie ZBoWiD

 

Wizyta Jana Pawła II na Majdanku 9.VI.1987
Artykuł w tygodniku Zorza. nr.51 - 52 z 1987 r. cz. I i II

 

Dramatyczne wspomnienia z czasów wojny

Eseje Życiorys Tren dla Wandy. Autorka  Danuta Kiełczewska Artykuł w miesięczniku Pielęgniarka i Położna nr.7 z  2001 r.