MARIA HADERA 1901-1991

Odznaczenia:


  • Śląska Wstęga Waleczności 1921 r.

  • Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości 1929 r.

  • Medal Śląski 1938 r.

  • Srebrny  Krzyż Zasługi 1950 r.

  • Odznaka ,, Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia,,.1953 r.

  • Krzyż Partyzancki 1959 r.

  • Odznaka Honorowa PCK IV Stopnia  1959 r.

  • Śląski Krzyż Powstańczy  1964 r.

  • Złoty Krzyż Zasługi 1964 r.

  • Złota Odznaka ,, Zasłużonemu w Roz. woj. katowickiego,,. 1965

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski 1968 r.

  • Medal Pamiątkowy 50 rocznicy III Powstania Śląskiego 1971r.

  • Medal im. Florence Nightingale 1969r.

Ukończona szkoła:

Kursy PCK 1919- 1921r.

Szkoła Pielęgniarstwa w Warszawie 1926 r.

Praca społeczna i zasługi:

Urodziła się 30.09 1901r. w Rudzie Śląskiej.

W latach 1919-1921 była uczestniczką trzech Powstań Śląskich.

Z chwilą wybuchu I Powstania Śląskiego w 1919 r. przeszła szkolenie sanitarne z zakresu udzielania pierwszej pomocy rannym. Szkolenia organizowane przez PCK i prowadzone przez miejscowych lekarzy były tajne, ponieważ tereny te znajdowały się pod zaborem niemieckim.

W 1920 roku odbyła 3-miesięczny kurs dla pielęgniarek w Bytomiu i Zabrzu i praktykę w szpitalu wojskowym w Poznaniu. Następnie została przydzielona do Kompanii Szturmowej w Orzegowie. Brała udział w walkach-akcjach prowadzonych przez powstańców w okolicach Gliwic, Kędzierzyna, Kłodnicy do rejonu Góry św. Anny. Tu toczyły się najcięższe walki. Następnie pełniła służbę pielęgniarską w szpitalu powstańczym w Mysłowicach aż do jego likwidacji w 1922r. W styczniu 1923r. rozpoczęła pracę w Klinice Położniczo-Ginekologicznej w szpitalu Spółki Brackiej w Chorzowie i została oddelegowana do szkoły pielęgniarskiej w Warszawie, którą ukończyła w 1926r. i wróciła do Kliniki w Chorzowie. Pełniła tu funkcję pielęgniarki przełożonej do 1936r. Od 1937r. do wybuchu II wojny światowej pracowała w poradniach przeciwgruźliczych prowadzonych przez PCK. W czasie okupacji niemieckiej była prześladowana przez gestapo za udział w powstaniach śląskich. W 1941r. wstąpiła do AK przy placówce nr 39 w Boguchwale pod ps. Szarotka. Pełniła opiekę medyczną nad plutonami i oddziałami dywersyjno-sabotażowymi. Organizowała również szkolenia Wojskowej Służby Kobiet z zakresu udzielania pierwszej pomocy, organizowaniu punktów sanitarnych i władania bronią. W lipcu 1944r. na skutek przesuwania się frontu i działań wojennych w okolicach Boguchwały zorganizowała w swoim domu punkt sanitarny dla rannych żołnierzy i ludności cywilnej. W kwietniu 1945r. wróciła do Katowic i podjęła pracę w misji dworcowej a następnie dworcowym ambulatorium chirurgiczno-zabiegowym. Masowy przepływ ludności, powrót jeńców, ruch repatriacyjny, przerzuty wojska wymagały ciągłej opieki medycznej i sanitarnej. W 1947r. została przeniesiona do prowadzenia ośrodka repatriacyjnego dla dzieci przywożonych z Zachodu. Od 1949r. objęła stanowisko miejskiej instruktorki pielęgniarek. Brała udział w tworzeniu społecznej służby zdrowia, organizowała nowe szpitale i lecznictwo otwarte, przemysłowe, szkolenia personelu pielęgniarskiego. Na stanowisku tym pracowała do 1961r., następnie do 1969r. podjęła pracę w gabinecie fizykoterapii w Miejskim Wydziale Zdrowia w Katowicach. Została pierwszą przewodniczącą Koła PTP w Katowicach.

 

opracowały: Iwona Czapska i Maria Żmijewska-Laskowska na podstawie dokumentów CAPP.